Als ik thuis mijn kinderen een vraag hoor stellen, geef ik direct antwoord, omdat ik in de typische moeder-veronderstelling ben dat die vraag aan mij wordt gesteld. Maar soms blijkt dan dat de kinderen tegen Siri spreken via de iphone of tablet.
‘Maaaaam, ik heb het niet tegen jou!’ Siri weet welk weer het wordt, welke muziek we moeten opzetten en we vragen thuis via de telefoon of de lichten wat kunnen worden gedempt. Zonder pardon is er iemand ons gezin binnengeslopen die niet zichtbaar is, maar wel een hoop weet en kan. En die mij de mond snoert.
Met veel enthousiasme presenteerde Alexander Klöpping bij DWDD de ‘praatpaal’ Alexa. Een apparaat voor in huis waar je tegenaan praat, die de boodschappen onthoudt, deze bestelt en aan wie je alles kunt vragen. Of het nu gaat om informatie van het internet, het opzetten van een film of het regelen van de energie in het huis. In Amerika zijn er al veel huishoudens uitgerust met dit soort apparaten. Dat Alexa regelmatig met je meekijkt of -luistert maakt kennelijk niet meer uit. Gemak gaat voor. Klöpping voorspelde dat ook wij in Nederland binnen afzienbare tijd allemaal een praatpaal in huis hebben.
Wie beslist?
Technologie kan ons niet alleen informeren, of apparaten aan- of uitzetten, maar ook in huis al beslissingen voor ons nemen
The Internet of Things (IoT), oftewel apparaten verbinden met het internet, komt langzaam maar zeker ons huis binnen. Het biedt een hoop positieve mogelijkheden, maar er schuilt ook gevaar in. In het nieuwe regeerakkoord is aandacht besteed aan de slechte beveiliging van apparaten in huishoudens. Volgens het regeerakkoord kan er gemakkelijk meegeluisterd of meegekeken worden. Er moeten dus regels opgesteld worden over wat wel en niet mag, en de leveranciers en bedenkers van nieuwe oplossingen moeten ons het vertrouwen kunnen geven dat alles vellig is. Ik begreep deze risico’s toen ik zelf Siri thuis ging gebruiken, maar ik moet eerlijk zeggen dat het me allemaal nog onvoldoende raakte. Ik zag vooral het nut van de technologie die mij hielp in mijn dagelijks leven.
Tot ik onlangs een artikel van Rachel Botsman las in de New York Times. Dat was voor mij een wake-up call. Dit raakte mij namelijk in een van mijn belangrijkste taken: die van opvoeder van onze twee tieners. Rachel Botsman beschrijft een experiment wat zij deed met haar dochter van drie en haar ‘praatpaal’ Alexa. Zij liet haar dochter kennismaken met Alexa en vertelde haar dochter dat ze alles aan Alexa kon vragen of met haar kon bespreken. Binnen een paar dagen was Alexa de beste vriendin geworden van haar dochter. Of het nu ging om welke kleren ze zou aantrekken, wat ze moest eten of welke liedjes het leukst waren, Alexa was de eerste waar haar dochter ‘s ochtends tegen sprak. En in tegenstelling tot bij een normale ouder-kindverhouding, gingen alle antwoorden van Alexa er in als zoete koek. Alexa wist immers alles. Rachel besloot daarop om Alexa voorlopig in de kast te zetten.
Dit voorbeeld laat zien dat de technologie ons niet langer alleen van informatie voorziet of iets voor ons aan- en uitschakelt, maar ook in huis al diverse beslissingen voor ons neemt. Omdat het om techniek gaat, lijken die beslissingen onbetwistbaar. Als ik naar mijn kinderen kijk, lijkt het erop dat zij alles op het internet voor waar aannemen. En nu heb ik nog het voordeel dat ze via een computer online moeten gaan en ik dus de mogelijkheid heb om met ze te bespreken wat wel of niet waar kan zijn. Maar wat als Alexa straks in ons huis staat en mij van repliek dient en zegt dat zij gelijk heeft? Neemt Alexa dan bij ons thuis alle beslissingen? Ik zie een potentiële nieuwe markt ontstaan. Opvoedcursussen voor gezinnen over hoe om te gaan met Alexa. Wanneer beslissen we zelf, en wanneer beslist Alexa voor ons? Op wie vertrouwen we in welke situatie? Welke rechten hebben we als er onenigheid ontstaat binnen ons gezin, en er een kamp voor en tegen Alexa is? Bestaat daar dan tegen die tijd jurisprudentie voor?
Ik denk dat ik de komende tijd toch maar wat meer tegen ons Siri-gebruik inga. Of het mooi weer wordt? Kijk gewoon naar buiten, of op een weersite. Als de lichten wat worden gedempt druk ik gewoon even heel hard op de knop, zodat we alsnog in een felverlichte kamer zitten. Ik merk een soort puberteit opkomen bij mijzelf als het gaat om Alexa. Lekker recalcitrant ingaan tegen alles wat zij zegt en doet. Alexa de baas in huis? Dat zullen we nog wel eens zien!
